دسته بندی علمی – پژوهشی : بررسی مؤلفه‏های تکنولوژی در بهبود مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی کرمانشاه- قسمت ۱۸

صدور خدمات فنی مدیریت و مالکیت هتل یا خدمات مالی، بهداشتی، کشاورزی و … که تماماً کم و بیش صورت خارجی ندارند. همچنین ممکن است صدور تجهیزات از کشور مبدأ با مشاوره صنعتی همراه باشد (الواداری، ۱۳۸۹).
۲-۱-۲۹ سازگاری تکنولوژی
در صورتی که تکنولوژی وارداتی مطابق با عوامل درونی مانند نیروی انسانی مورد نیاز، اطلاعات و دانش فنی تجهیزات و ماشین‏آلات لازم و مدیریت و سازماندهی و عوامل بیرونی همچون هماهنگی با زیرساخت‏های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و فنی سطح تکنولوژی مربوط در کشور گیرنده باشد، مفهوم سازگاری تکنولوژی صدق می‏کند (دیرمینا، ۱۳۸۲).
۲-۱-۳۰ جذب تکنولوژی
در صورتی که شرایط مناسب جهت انتقال مؤثر تکنولوژی توسط گیرندگان آن ایجاد شود، به طوری که پس از انتقال و در انتهای قرارداد مربوط به آن، گیرنده تکنولوژی قادر به کپی‏سازی از روی قطعات و شناخت روابط کلی حاکم بر طراحی مجدد و اقتباس از نمونه‏های موجود که بر مبنای تحلیل و شناخت عمیق تکنولوژی و قوانین ملی طراحی و با هماهنگی با نیازها و شرایط جدید صورت می‏گیرد، آن گاه می‏توان گفت که جذب تکنولوژی صورت پذیرفته است.
در سازگاری تکنولوژی همان طور که گفته شد، برای انتقال مرثر یک تکنولوژی جذب آن لازم است و می‏بایست تکنولوژی و سازگاری آن با شرایط محیطی گیرنده مورد بررسی قرار داد (رحیمی فاروجی، ۱۳۸۵).
۲-۱-۳۱ انتقال تکنولوژی^[۲۴]
انتقال تکنولوژی و صنعتی شدن اجزاء اساسی مفهوم توسعه تلقی می‏شود. انتقال تکنولوژی به کندن درخت از جایی و کاشتن آن در جای دیگر شباهت دارد. انتقال تکنولوژی به بررسی کافی قبلی درباره جامعه‏ای که تکنولوژی به آنجا انتقال می‏یابد، محتاج است.
آنکتاد^[۲۵] انتقال تکنولوژی را چنین تعریف می‏کند:
انتقال تکنولوژی یعنی وارد کردن عوامل تکنولوژی خاص از کشورهای توسعه‏یافته به کشورهای در حال توسعه به منظور قادر ساختن کشورهای فوق در تهیه و به کارگیری ابزارهای تولیدی جدید و گسترش توسعه ابزارهای موجود (آتشگر، ۱۳۷۵).
تعاریف دیگر نیز برای انتقال تکنولوژی بیان می‏شود:
به دست آوردن مجموعه دانش و فنونی است که جهت تمام امور یا هر یک از موارد تولید، ارائه خدمات، انجام امور تحقیقاتی و طراحی یا نگهداری به کار برده می‏شود (رحیمی فاروجی، ۱۳۸۵).
انتقال تکنولوژی عبارت است از به کارگیری و استفاده از تکنولوژی در مکانی به جز مکان اولیه ایجاد یا خلق آن و معمولاً هنگامی مطرح می‏شود که سطح تکنولوژی بین بنگاه‏های مختلف یکسان نباشد (فقهی فرهمند، ۱۳۸۳).
انتقال تکنولوژی عبارت است از فرآیند کلی عرضه و تقاضای تکنولوژی که گستره ماشین‏آلات، ابزار و خدمات اطلاعاتی، مهارت‏ها و دانش فنی را شامل می‏گردد (دیرمینا، ۱۳۸۲).
انتقال تکنولوژی را می‏توان جریان جابجایی فناوری از محل ایجاد انتقال به محیط دیگر که در آنجا قابل استفاده باشد، تعریف کرد (سهرابی، ۱۳۸۱).
تعاریفی که غالباً از انتقال تکنولوژی ارائه می‏شود، نگرش مکانیکی و غیرربط بر آن حاکم است. در آن تعاریف:
انتقال تکنولوژی یک جریان یک طرفه از سوی فروشنده به خریدار است.
انتقال تکنولوژی بیشتر معطوف ابزار، تجهیزات و ماشین‏آلات است، در صورتی که نگرش پویا و سیستمی می‏گوید، انتقال تکنولوژی دو طرف دارد: «صاحب تکنولوژی و طالب تکنولوژی» و انتقال تکنولوژی یک جریان رفت و برگشتی بین این دو شکل می‏دهد. برقراری این جریان را منافع صاحب تکنولوژی و احساس نیاز طالب تکنولوژی موجب می‏گردد.
نوآوری و بومی نمودن تکنولوژی و ایجاد توازن لازم جهت صدور تکنولوژی جدید به صنعتی دیگر خود موجب دریافت تجربه علمی دیگر است که می‏تواند تکنیکی جدید را خلق نماید. آنان که در اجرا و عمل با قراردادهای انتقال تکنولوژی سروکار دارند و جریان دائمی بین خود و فروشنده تکنولوژی را شاهد هستند، به دیدگاه سیستمی و تعریفی در آن چهارچوب نیاز دارند، زیرا که واقعیت می‏گوید: تعاریف استاتیک در قالب نگرش‏های مکانیکی عملاً نقش‏آفرینی قابل توجهی در نگرش و عملکرد مجریان و مدیران انتقال تکنولوژی ندارد. قرارداد مورد مطالعه دائمی باشد، تا در صورت عدم تأمین نیاز با توافق‏نامه‏ها متمم قرارداد اصلاح گردد.
دیدگاه سیستماتیک می‏گوید طالب تکنولوژی نباید خود را در چهارچوب قرارداد محدود بداند. چرا که محدود بودن در چهارچوب قرارداد زمینه درون‏زا شدن تکنولوژی را فراهم نمی‏کند.
واقعیت می‏گوید تعاریف غیر پویا و مکانیکی دو عمل نقش‏آفرینی قابل توجهی را برای مجریان انتقال تکنولوژی ایفا نمی‏کند. بنابراین می‏توان تعریف نمود: انتقال تکنولوژی فرآیندی است که طی یک جریان رفت و برگشتی بین صاحب تکنولوژی و طالب تکنولوژی با انعقاد قراردادی حقوقی شروع و با خلق قابلیت نوآوری در طالب تکنولوژی جریان دائمی می‏یابد (سهرابی، ۱۳۸۱؛ خادم، ۱۳۸۹).
۲-۱-۳۲ هدف‏های عمده ارزیابی تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه
ارزیابی مناسب تکنولوژی‏ها به منظور انتقال و همسازی؛
لازمه رسیدن به این هدف، شناسایی آن دسته از تکنولوژی‏های موجود در کشورهای توسعه یافته است که تا حدودی قابل تطبیق بوده و چشم‏انداز با محیط کشورهای در حال توسعه دارند.
گزینش تکنولوژی‏ها برای توسعه؛
این امر مستلزم شناسایی تکنولوژی‏های بومی موجود و شناسایی تکنولوژی‏های خارجی دیگر سازگار با هدف‏های ملی ا

ست.
مهار تکنولوژی‏های مناسب به منظور حفاظت محیط زیست؛
لازمه این کار شناسایی معیارهای اصلاحی به منظور مهار تکنولوژی‏های محلی و وارداتی است.
هم فنون موجود ارزیابی تکنولوژی یا باید با عوامل کیفی سروکار داشته باشد و یا با عوامل کمی، ترکیبی از این دو معنی ندارد. بدین ترتیب ما در شرایط واقعی دنیا که هم عوامل کیفی و هم عوامل کمی نقش دارند تحلیلگر سه راه (انتخاب) در پیش دارد:
یک مدل کمی را برای ارزیابی قابل اندازه‏گیری برگزیند، سپس قضاوت مبتنی به ارزش‏های اختیاری منتسب به عوامل کیفی را به آن بیفزاید.
یک مدل کیفی انتخاب کند و یا هر دو دسته عوامل برخورد کیفی داشته باشد.
عوامل کیفی و کمی را به طور جداگانه و با استفاده از مدل‏های مناسب تجزیه و تحلیل کند و سپس با گونه‏ای تلفیق نتایج به دست آمده، به تجزیه و تحلیل کلی بپردازد (دیرمینا، ۱۳۸۲).
فرآیند ارزیابی تکنولوژی به سبب وجود فعل و انفعال‏ها با کنش‏های درونی بسیار پیچیده بین تکنولوژی و محیط اطراف نیازمند ملاحظه عوامل بسیاری است. فهرست‏هایی از عوامل شناخته شده وجود دارد که می‏توان در ارزیابی به کار گرفت که فهرست ترکیبی از عوامل ارزیابی به شرح ذیل می‏باشد:
۱-عوامل مرتبط با تکنولوژی؛
بهره‏وری فنی (توانایی، قابلیت اتکا، کارایی)
گزینش‏های تکنولوژی (انعطاف‏پذیری، مقیاس)
وجود عوامل زیربنایی (پشتیبانی ، خدمات)
۲-عوامل اقتصادی
مکان عمل اقتصادی (هزینه و سود)