□
بـــا دل یُـــوحــى إِلَـــیَّ دیــده‌ور
تـا به ظـاهـر مِـثْـلُـکُـمْ بـاشـد بشــر
(۲/۳۷۸۶)
اقتباس از عبارت قرآنی «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى إِلَیَّ…»، (بگو من بشرى همانند شما هستم، با این تفاوت که به من وحى مى‌شود…)، (کهف، ۱۱۰). مولانا با استفاده از عبارات قرآنی می‌گوید آن بصیر و روشن‌بینى که به او وحى مى‌شود، برحسب ظاهر مانند همه‌ی شما آدمیان، آدمى معمولى بوده است.
□
فِـی السَّـمـاءِ رِزْقُــکُـمْ کـرده عـیــان
ای نـمـوده تــو مکــان از لامـکــان
(۲/۳۸۱۳)
اقتباس از آیه «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ»، (و در آسمان مایه‌ی روزی شماست و نیز آنچه به شما وعده داده‌اند.)، (ذاریات، ۲۲). مولانا در این بیت می‌گوید تو از آنچه در ظاهر، هستی محدود در زمان و مکان ندارد، این هستی صوری را پدید آوردی و مفهوم آیه ۲۲ سوره‌ی ذاریات را واضح و روشن کردی.
۴-۱-۳ بینامتنیت صریح و لفظی قرآن کریم و دفتر سوم مثنوی معنوی
ز آتـش امـراض بگـذر چـون خلـیـل
چـونک موصـوفی به اوصـاف جلـیـل
ای عـنـاصـر مــر مــزاجــت را غلام
گـردد آتـش بــر تــو هـم بَرْد و سَلام
(۳/۹-۱۰)
اقتباس از آیه «قُلْنا یا نارُ کُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیمَ»، (گفتیم ای آتش بر ابراهیم سرد و سلامت شو)، (انبیاء، ۶۹). مولانا این ابیات را خطاب به حسام الدین سروده است حسام الدین هرچندگاه به علّت رنجورى و کسالت از ادامه‌ی املاى مثنوى باز مى‌ایستاد. مولانا در اینجا آیه قرآنی را در منطق تمثیلی به کار می‌برد و به او مى‌گوید که چون تو به صفات الهى متّصف هستى و در زمره‌ی کاملان، از هر آسیب و گزندى در امان خواهى بود، همانطور که ابراهیم خلیل الله نیز از لهیب آتش نمرودیان رهایی یافت.
□
تـا که مـی نـوشید و مـی را برنتـافت
کـوه طـور انــدر تجلّـی حلـق یافت
هَـل رأیــتُم مِن جَبَل رقـص الجَمَـل
صـارَ دَکّــاً مـنـهُ وَانـشَــقَّ الجَـبــل
(۳/۲۲)
اقتباس از عبارت قرآنی «…فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَ خَرَّ مُوسى صَعِقاً…»، (… سپس چون پروردگارش بر او تجلّی کرد، آن را پخش و پریشان کرد و موسی بیهوش افتاد…)، (اعراف، ۱۴۳). مولانا از آیه در منطق تعلیمی استفاده می‌کند و از آن تفسیری عرفانی ارائه می‌دهد و می‌گوید کوه طور بر اثر تجلّى حق، استعداد و قابلیت فهم اسرار ربّانى را یافت، چندانکه شراب شهود جمال حق را نوشید ولى نتوانست آن را تحمّل کند.
□
رستــه از صـد آفـت و اَخطار و بیـم
الْبـاقِیـاتُ الصَّـالِـحات آمــد کـریــم
(۳/۳۴)
اقتباس لفظی از عبارت قرآنی «وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً»، (… کارهای ماندگار شایسته، نزد پروردگارت خوش پاداش و امید بخش‌تر است.)، (کهف، ۴۶). در این بیت از عبارت قرآنی تنها لفظاً اقتباس کرده است و می‌گوید بخشنده‌ی حقیقى (یعنى آنکس که به جاى بذل مال، همه‌ی هستى خود را مى‌بخشد و به مقام فنا مى‌رسد) نیک جاودانه است که از صد نوع گزند و خطر و بیم رهایی یافته است.
□
کش بگـویـد در نـبــی حــق هُو أُذُن
سـرکشــد گـوش مـحـمّـد در سخن
(۳/۱۰۲)
اقتباس از عبارت قرآنی «وَ مِنْهُمُ الَّذینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیْرٍ لَکُمْ…»، (و از ایشان کسانی هستند که پیامبر را می‌آزارند و می‌گویند او زود باور است، بگو به سود شماست که زودباور است…)، (توبه، ۶۱). مولانا از عبارت قرآنی در بیت استفاده کرده است و حتی صراحتاً به مرجع آن اشاره می‌کند.
□
تا ز واسْجُـدْ واقْتَـرِب یــابــی غرض
پس بنــه بـر جـای هـر دم را عوض
