لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 432

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

چس نفس-پر حرف-کسی که حرف های بی سر و ته و ملال آور می زند

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

 

زیر دل کسی زدن-فدر ندانستن-بی اعتنا بودن

از رو بردن-خجالت دادن-مقاومت حریف را در هم شکستن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم
جرواجر کردن-پاره پاره کردن

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

آواز دهل-چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است-نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد

 
الف به خاک کشیدن-خجالت کشیدن
از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن
بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

دست کردن-دست فرو بردن

پشت پا زدن به چیزی-چشم پوشی کردن از چیزی

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

به کیشی آمدن و به خیشی رفتن-بی اعتبار و بی ثبات بودن
بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

تو به تو-گوناگون-لا به لا

 

دمرو-کسی که دمر خوابیده

جل و پلاس-اثاثیه ی ناچیز و کم بها

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس

دوا درمان-مداوا-معالجه

بازرسی-بررسی و کنترل

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن
پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن

درق درق-صدای خوردن دو چیز سخت به هم

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

حالا نه و کی-از دست ندادن فرصت-غنیمت شمردن فرصت

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

بچه ی سر راهی-بچه ای که او را سر راه گذاشته اند تا برده شود
آدم بی‌سر و پا-متضاد آدم درست‌وحسابی
زاهرو-دالان-سرسرا

خروس خوان-هنگام سحر

جیزگر خانه-محل رباخواری و قرض دادن پول در برابر اموال منقول

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

 

با حال-آدم سرحال و خوش-چیز یا جای دلپذیر

زر زر کردن-غر زدن-گریه کردن شدید

تاتی کردن-در زبان کودکان: راه رفتن

ازخودراضی-متکبر-خود پسند

پت پتی-موتور سیکلت

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

 

روی حرف کسی حرف نزدن-با حرف کسی مخالفت نکردن

چشم زهره گرفتن-ترسانیدن
تو زدن-حرف خود را پس گرفتن-از تصمیمی منصرف شدن

 

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود
دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

روکار-روی بنا-نمای عمارت-آن چه که در بیرون چیزی کار شده است

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

بلند بالا-قد بلند

جِر آمدن-اوقات تلخ شدن-زیر مقررات بازی زدن

خیت شدن-شرمنده شدن-کنفت شدن-بور شدن

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

خِر-حنجره-گلو

دخانیات-کشیدنی ها مانند توتون و تنباکو و مانند آن ها

حلال-زن یا شوهر

 

دستی به سر و صورت کشیدن-خود را مرتب کردن-آرایش کردن

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن

درشت-حرف زشت-دشنام

راست کردن-بلند شدن آلت تناسلی مرد-ایستادگی و پافشاری کردن-پیچیدن به پر و پا

رشوه گیر-رشوه خوار

خشت انداختن-لاف زدن-گزافه گفتن

بد سابقه-بد پیشینه-دارای گذشته ی بد

بازرسی-بررسی و کنترل

اُرُسی-کفش

پشت پا زدن به چیزی-چشم پوشی کردن از چیزی

دوا قرمز-پرمنگنات
آکَل(آقای کربلایی)

پرداختی-مبلغ داده شده

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت

خاله وارفته-آدم شل و ول و شلخته

دانشگاهی-کسی که در دانشگاه کار می کند-اعضای هیات علمی

 

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان
پیله ی کسی به کسی گرفتن-کسی را اذیت کردن
پر و بال-امکان-فرصت

به کسی رفتن-به کسی شباهت داشتن

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

اِرا(هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید)

 

 

جلو بُر شدن-مورد حمله قرار گرفتن

خطایی-نوعیز آجر
آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)
چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب

از جا در رفتن-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

 

الف کوفی(چیز کج، آلت تناسلی)

چراغان-جشن و سرور پر چراغ

 
پُرسه-مراسم دیدار با بازماندگان کسی که مرده باشد برای گرامیداشت او

رکاب دادن-راهی جایی شدن

جگر خون کردن-رنج بسیار دادن

دوا-واجبی-مشروبات الکلی

 

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

 

بی در رو-بن بست
خوش آب و هوا-معتدل-کنایه از جایی که در آن وسایل خوشی فراهم باشد

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

اَکه ننه(آدم آب‌زیرکاه)

به هر تقدیر-در هر صورت-خلاصه

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

ازدست‌رفته-عاشق

 

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

حق کسی را کف دست کسی گذاشتن-کسی را به سزای کار خود رساندن
دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

الابختکی(اتفاقی، تصادفی)

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

پیش فروش کردن-پیش از آماده کردن کالا آن را فروختن

پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

پَرِ گوش و-پره لاله ی گوش

جا در جا-فورن-جا به جا

زن و بچه-اهل و عیال-زن و فرزند

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

دست و پا چلفتی-بی عرضه-نالایق-بی دست و پا

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

 

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

بساز-آدم سازگار-صبور

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

 

از شوخی گذشته(حالا برسیم به مطالب جدی)
پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد
از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

 

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

دربند-کوچه ی بن بست-مانع در محل ورود
جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی
چُغُل-سخن چین

آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن

حلبی-کنایه ازجنس آهنی کم مقاومت

حکایت-بسیار مهم-چیز عجیب

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

پشت هم اندازی-حقه بازی-حیله گری
جفت کردن کفش های کسی-بیرون کردن کسی از جایی

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

 

بازرسی-بررسی و کنترل

تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

راسته چینی-چیدن ساده و آسان

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

 

دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام

 

آفتاب از مغرب درآمدن(روز قیامت، رویدادی شگرف پیش آمدن)

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

چله خانه-محل ریاضت کشیدن

ته کیسه دار-کسی که دارای مالی است و در برابر حوادث مادی دوام می آورد

چسی آمدن-به دروغ یا احمقانه به خود بالیدن-قمپز در کردن
جادو و جنبل-دعاهایی که برای قضای حاجات یا دفع بیماری و از این قبیل می خوانند
پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن
خش افتادن-خراش افتادن

 

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

بازتاب-واکنش-برگشت نور-صدا یا حرارت
از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)
داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن

رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

 

خرده حساب با کسی داشتن-با کسی دشمنی قبلی داشتن

از دولت سر(به لطف کسی، از برکت وجود کسی)

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر
بالاخانه را اجاره دادن-تهی مغز بودن-افکار ابلهانه داشتن
تمام و کمال-کامل-به تمامی

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن

راه به جایی نبردن-نتیجه ندادن-به جایی نرسیدن

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان

زن آمدن-دشنامی در مقام تحقیر و ریشخند

تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی
خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

خالی کردن دل کسی-کسی را ترساندن

حساب سوخته-بدهی قدیمی

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

ژاکت-کت بافته شده از کاموا

دو زاری-سکه ی دو ریالی

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

خاک برگ-برگ خشک خرد شده

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

خدا رسانده-مفت و مجانی به دست آمده

دست بر قضا-از قضا-به طور غیر منتظره-ناگهان
پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

 
انگشت به دندان گزیدن-متحیر شدن-حسرت خوردن

در هم-به هم آمیخته-سوا نکرده
خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

 

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

جاهل پسند-چیزی که جوان

چارخانه-شطرنجی

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

ترقه فرنگی-بچه ی شرور

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

 

پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه

 

دنگ دنگ-صدای برخورد دو چیز سخت به هم
تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو
به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

چرم پاره-خرده های چرم در دکان کفاشی

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

چرب زبان-خوش سخن-چاپلوس

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید
دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

آب آتش زده-اشک

خنسی-گرفتاری-تنگدستی

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

تو دار-راز نگهدار

چش-چشم

خرج راه-هزینه ی سفر

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن
با کرم الکاتبین بودن حساب کسی-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات بدهد

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک

 

تلمبار- تل انبار

زیر سر کسی بلند بودن-فریفته شدن به وعده های به تر-کسی که روزگار ناداری خود را فراموش کرده است

چهار چشم-عینکی-بسیار مشتاق-منتظر-مراقب

تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن

خریت-نادانی-حماقت

داش-لوطی-مشدی

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

حساب و کتاب از دست کسی خارج شدن-اداره و نظم امور از دست کسی در رفتن

خاتم کاری-نشاندن استخوان در چوب برای نقش و نگار دادن

تخم پس انداختن-بچه ساختن-بچه به دنیا آوردن

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

رخت کسی کوک بودن-رفاه داشتن

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه‌ضعف

روده کوچکه ی کسی روده بزرگش را خوردن-کنایه از شدت گرسنگی

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

جمع و جور-منظم و مرتب

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

راه آهن-دو خط آهن موازی که قطار بر آن حرکت می کند

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق

حساب کار را داشتن-متوجه موضوع بودن-جوانب کار را در نظر داشتن

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

خروس خوان-هنگام سحر

اهل محل-همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند

تت و پت-لکنت زبان

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

 

آبِ دندان(حریف ساده)

زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن

به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن

بی بی-مادر بزرگ-زن سالخورده و محترم

اخ و تف کردن-آب دهان بیرون افکندن

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص

باد آورده-مفت و رایگان-آنچه که بدون زحمت بدست آید
دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن
چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

دزد و حیز-نادرست و مکار

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری
دست به کار شدن-آغاز به کار کردن

آب در جگر داشتن-توانایی مالی داشتن

آقا بالاسر-امر و نهی کننده و مراقب
خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

دل و دماغ نماندن برای کسی-حال و حوصله ای در کسی نبودن
جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود
آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)
پول چای دادن-انعام دادن

پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

چنار امام زاده صالح-متلک بد

چار نعل-به سرعت-به تاخت

به دست و پای کسی افتادن-با التماس تقاضای ترحم کردن-نهایت خاکساری کردن

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

 

زیر سر داشتن-آماده شدن

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن
بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

 

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین

چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب

پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن

 

چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

 

تنگاب آمدن-به جان آمدن
این سفر-این بار

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

 

 

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

چوب خط-چوبی که پس از هر بار بردن کالا روی آن خطی می کشیدند تا بعد شمارش کنند

از آب و گل در آمدن-مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن-بزرگ شدن کودک

چراغان کردن-جشن گرفتن

آلکلی-معتاد به الکل

جز جگر زده-نفرینی است به معنی دل سوخته بر اثر اندوه و مصیبت-گرفتار به بلا

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

 

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

چاتمه زدن-چند تفنگ را به شکل چاتمه در جایی گذاشتن

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

 

خلق تنگی-عصبانیت-خشمگینی

آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

ته بر کردن-از ته بریدن

 
خوش خوراک-نگا. خوش خور

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

 

پَخت-لوازم مورد نیاز زندگی
به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن