کامل ترین مجموعه فرهنگ لغت کوچه بازاری فارسی قسمت بیست و دو

جاگرم کردن-در جایی ماندن

دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

تزریقات چی-کسی که کارش تزریق آمپول است

در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

 
جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن

درب و داغان شدن

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

چشم واسوخته-چشم برتافته

دوخت و دوز-خیاطی
تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل
آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن
تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)

تار و تنبور-همه گونه آلات نوازندگی

زهرمار کردن غذا-مانع از خوردن با لذت شدن

دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن

بخت-شانس-اقبال-شوهر

حق شناس-سپاس گزار

پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

 

حِکِه ای-مردم آزار-کرمکی-ناراحت
خِرخِره-حلق-حلقوم

خوش گوشت-آن که زخم تن او زود بهبود می یابد-خوش ادا-خوش اخلاق

دل خواستن-آرزو داشتن-مایل بودن

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن

حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون

انگشت به دهان نهادن(متحیر ماندن)
 

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

ُک-ت منقار مرغ-تیزی سر چیزی

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

بشکن-صدایی که در حال شادی و پایکوبی از بهم زدن انگشتان در می آورند.

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد
خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن

بشقاب پرنده-سفینه ی بشقاب مانند که از کهکشان آمده است . چیز پرنده ی ناشناس

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

 

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

تاب-کجی چشم- طاقت و تحمل

چغاله بادامی-چغاله بادام فروش

بدلی-تقلبی-جنس بد

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

رفتن توی بحر چیزی یا کسی-در چیزی یا رفتار کسی دقیق شدن

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

رد پا-جای پا-اثر

خودخوری-حالت خودخور
از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

 
چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند
آسمان غرمبه-صدای رعد-تندر
روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن
تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

آبدست(ماهر، استاد)

جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن
خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند
از صرافت چیزی افتادن-از انجام کاری منصرف شدن

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن
چهار چنگول ماندن-نگا. چهار چنگول شدن
چار طاق-به طور کامل

پس افتاده-بچه ی کسی

چیز سرش بشو-آدم چیز فهم

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن(حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن)

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن

حق و حساب-باج سبیل-رشوه

دُم بریده-زرنگ و ناقلا-بدجنس

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

چین چین-پر از چین

آفتاب خوردن(سختی کشیدن)
در جا زدن-پاها را بدون راه رفتن به نوبت چپ و راست به زمین کوبیدن-ترقی نکردن

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

بوسیدن و به تاقچه گذاشتن-ترک گفتن-کنار گذاشتن

برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

بپا-مواظب باش-متوجه باش

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف

دانه دانه-یک یک
جواب دندان شکن-جواب قاطع و صریح

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

برخورد-بهم خوردن-تصادف

حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

پیش غذا-آن چه پیش از غذای اصلی می خورند

روده دراز-پر حرف-وراج

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

تر دست-ماهر-شعبده باز

با کرم الکاتبین بودن حساب کسی-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات بدهد

زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن

حبه-پاره ی شکسته از قند یا نبات

از حساب پرت بودن-در اشتباه بودن

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

 

از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

زرت و پرت-چرت و پرت

بوی الرحمان کسی بلند شدن-نزدیک به مرگ شدن-مردن
حساب پس دادن-جواب دادن به مسئول-دادن صورت ریز مخارج

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

 

خون مردگی-حالت مردن خون در زیر پوست-کبودی

رقاصی کردن-کارهای ناشایست و سبک کردن
از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)
از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

خروجی-جای بیرون رفتن-مالیاتی که هنگام خارج شدن از کشور به دولت می پردازند

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

 

پینکی رفتن-چرت زدن

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

چهار طاقی-فضای سقف دار و بدون در

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

ریز بین-نکته سنج-بسیار دقیق-باریک بین

خوار و خفیف-ذلیل-بدبخت

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن

 

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

خداپسندانه-مورد پسند خدا

آهوی مانده گرفتن(بی‌انصافی کردن، عاجزکشی کردن)

دوخته فروش-کسی که پارچه بخرد-از آن لباس بدوزد و برای فروش عرضه کند

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن
خفه شدن-سکوت کردن-کسل شدن از تکرار حرفی

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن

داو-نوبت بازی

پس افتاده-بچه ی کسی

 

به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن

 

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

درب و داغان شدن

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

حرف-سخن-گفتار-کلام

دُنگی-دانگی

چپه-کجی به یک سمت

خوش غیرت-در زبان لوطیان گاه نشانه ی اعجاب و گاه دشنامی است به جای بی غیرت

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

بادکش کردن-بیرون کشیدن خون بوسیله ی بادکش

خرده خرده-کم کم-رفته رفته

اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

چار چنگولی-سفت و محکم-با دست ها و پا ها

دوره-مهمانی-زمانه
دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

خداپسندانه-مورد پسند خدا

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

بچه افتادن-سقط شدن جنین

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن
آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)
آفتاب‌نشین کردن کسی(کسی را از هستی ساقط کردن، خانه‌خراب کردن)

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

 
پشم نداشتن کلاه کسی-اعتبار نداشتن-کاری از کسی برنیامدن

درز گرفته-کوتاه کرده

بند-ریسمان-طناب-رشته

چشمه آمدن-گوشه ای از مهارت خود را نشان دادن

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

پنج تن-محمد-علی-فاطمه-حسن و حسین

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

چادر دَران کردن-از رفتن زن مهمان جلوگیری کردن
دست آموز کردن-تربیت کردن

 

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

ژوکر-آدم همه فن حریف
آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن
تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

زدن به سر کسی-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

پیچ-آن جا که را به سوی دیگری رود

 

 

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن

 
تخم چیزی ورافتادن-ریشه کن شدن

چاله خر کُشی-یکی از گودهای تهران که پناهگاه مردم فقیر و بی نوا بود

چغاله بادامی-چغاله بادام فروش

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)
از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

چوچول باز-دغل-بی حیا

چین و چوروک-چین و شکن

بوگندو-آدم کثیف و بد بو

چاق بودن دماغ کسی-سالم و سرحال بودن

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن

چشم زاغ-بی شرم

دست به یکی کردن-همدست شدن-متحد شدن

زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

بریدن از هم-قطع رابطه کردن

خوش غیرت-در زبان لوطیان گاه نشانه ی اعجاب و گاه دشنامی است به جای بی غیرت

بی وقت-نابهنگام-بی موقع

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

دفتر روزنامه-دفتری که در آن ریز همه ی داد و ستدهای روزانه را ثبت می کنند

پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

 

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

جلا دادن-مفید بودن-شفا دادن-صیقل دادن

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن

بی سر و پا-پست-فرومایه

 
تردستی-مهارت-شعبده بازی

از قلم انداختن(از یاد بردن، مورد بی‌توجهی قرار دادن)

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

زالو انداختن-کرم زالو به تن بیمار انداختن تا خون فاسد را بمکد
ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

چاشته بندی-ته بندی

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

پا روی خِر کسی گذاشتن-تنگ گرفتن بر کسی

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

پوست پلنگ پوشیدن-سخت به دشمنی برخاستن

 

دو قورت و نیمش باقی بودن-با وجود بهره بردن فراوان هنوز ناسپاس بودن

زیر نافی-هدیه ای که برای بریدن ناف نوزاد به قابله می دهند

ترش کردن-عصبانی شدن

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

زحمت کشیدن-کار کردن

خرده قرض-بدهی اندک

بکوب بکوب-با شتاب-تند و تند
تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

دندان شکن-قاطع-محکم

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

چوق-چوب-تومان

خیس کردن-ادرار کردن به خود

حواس نداشتن-گیج و منگ بودن-حواس پرت بودن

پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

خون گرفته-آن که قتلی کرده و نگرانی آن او را از حال عادی خارج کرده است

بار شیشه-بار شکستنی-کودک در شکم مادر

دگنگ-چوب-چماق-اعمال زور

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

پَلِه-پول

جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت

دست به روی کسی بلند کردن-کسی را کتک زدن

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن
 

پیچیدن به پر و پای کسی-با کسی بد رفتاری کردن-به کسی سخت گیری کردن

 

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

خط افتادن-خراش افتادن

آب و رنگ-طراوت و شادابی

 

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن

تغ تغ-صدای برخورد دو چیز به هم

خشکه مقدس-متدینی که جز اطاعت از ظاهر احکام دینی به چیزی تن نمی دهد

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

خِر-حنجره-گلو

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)

رسانه-وسیله ی ارتباطی

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

 

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

بیرون رفتن-به توالت رفتن

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

رفتن با سر-نهایت شوق و اشتیاق برای انجام کاری

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد

 
پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن